Scherpstellen bij landschapsfotografie
In de wereld van landschapsfotografie is scherpstellen een cruciaal aspect. In deze uitgebreide gids deel ik geavanceerde technieken en tips om je landschapsfoto’s naar een hoger niveau te tillen.
De basisbeginselen van scherpstellen
Autofocus versus handmatige Focus
Autofocus is een handige functie die veel moderne camera’s bieden. Toch kan het in sommige situaties tekortschieten. Bij landschapsfotografie is het vaak beter om de handmatige focus te gebruiken, vooral wanneer je controle wilt hebben over specifieke elementen in je compositie.
Scherpstelpunten begrijpen
Elke camera heeft verschillende scherpstelpunten. Het begrijpen van deze punten en hoe ze samenwerken, stelt je in staat om precies te bepalen welk deel van je landschap scherp is. Experimenteer met verschillende scherpstelpunten om de perfecte balans te vinden.
Geavanceerde scherpsteltechnieken
Hyperfocale afstand
Voor landschapsfotografen is kennis van de hyperfocale afstand essentieel. Dit is het punt waarop je camera scherpstelt, zodat alles van een bepaalde afstand tot oneindig scherp is. Door deze techniek te beheersen, creëer je foto’s met maximale scherpte van voorgrond tot achtergrond.
Focusstacking
Een andere techniek die veel professionele landschapsfotografen toepassen, is focusstacking. Hierbij maak je meerdere opnamen met verschillende scherpstelpunten en voeg je ze later samen in de beeldbewerking. Dit resulteert in een ongekende scherpte en helderheid in je foto’s.
Het belang van juiste apparatuur
Lenzen en scherpstelling
Investeer in kwaliteitslenzen die geschikt zijn voor landschapsfotografie. Lenzen met een betere kwaliteit zorgen voor scherpere foto’s.
Statieven en stabiliteit
Een stabiele ondergrond is van belang bij het scherpstellen voor landschapsfoto’s. Gebruik een stevig statief om trillingen te minimaliseren, vooral bij langere belichtingstijden. Dit zorgt voor scherpe, heldere beelden zonder vervaging.
Waar moet je beginnen?
Er zijn veel mogelijkheden hoe je een scherpe landschapsfoto kan krijgen, van autofocus tot handmatig. Persoonlijk stel ik bijna altijd de scherpte handmatig in. Dit doe ik door de lens op MF (handmatige focus) te zetten (Canon). Vervolgens kan ik via de zoeker, achter op de camera, inzoomen op een plek in het landschap om deze te vergroten zodat ik de perfecte scherpte kan zoeken door aan de scherpstelring te draaien op de lens. Waar dat punt is in het landschap hangt van meerdere factoren af, maar daar kom ik zo nog even op terug.
Waarom niet automatisch scherpstellen? De camera’s zijn erg goed op het gebied van scherpstellen en zeker tegenwoordig is het erg knap wat een camera allemaal kan. Toch kies ik liever voor handmatig scherpstellen. Het kan bijvoorbeeld gebeuren dat er net een vogel voorbijvliegt voor je autofocuspunt of een sneeuwvlokje die naar beneden dwarrelt. Maar ook zal de autofocus van je camera altijd proberen om op het onderwerp zo dicht mogelijk bij de camera scherp te stellen als je geen specifiek autofocuspunt gebruikt. Dit heeft invloed op het totale gebied wat scherp is en om dat gebied zo groot mogelijk te krijgen is het handig om toch handmatig scherp te stellen.
Scherpstellen in landschapsfoto’s
Hieronder enkele voorbeelden waar ik heb scherp gesteld met achterliggende gedachten. Natuurlijk kan dit per fotograaf wisselen hoe je dit aanpakt. De apparatuur die ik gebruik voor deze foto’s terugvinden in DEZE blog.
Scherpstellen met autofocus
We beginnen even makkelijk. Deze foto heb ik gemaakt in Oostenrijk vanaf de Gerlitzen. De bergen die ik heb gefotografeerd zijn ver weg en ik ben helemaal ingezoomd met mijn lens (400mm) Aangezien ik geen onderwerpen tussen de camera en mijn hoofdonderwerp heb, kan ik direct scherpstellen op de bergen. Hiervoor heb ik autofocus gebruikt met beeldstabilisatie. Doordat er genoeg licht aanwezig was kon ik vanuit de hand fotograferen zonder kans op bewegingsonscherpte omdat ik mijn sluitertijd relatief hoog was.
ultieme scherpte bij landschapsfoto’s
Deze foto is gemaakt in Urk en is best complex wat betreft de scherpte. Je kan de foto met verschillende technieken in zijn geheel scherp krijgen. Bij deze foto heb ik het scherpstellen een beetje op ervaring gedaan. Ik heb namelijk scherpgesteld op de 3de grote steen van achteren in het water. Dit met de denkwijze dat 1/3 van het scherpstelgebied voor het punt is waarop wordt scherpgesteld en 2/3 erachter. Uit ervaring weet ik dat het scherpstelgebied achteraan best ver doorloopt en zeker met een hoog diafragmagetal dat ik best wel eens alles van voor tot achter scherp kan krijgen. In dit geval heb ik een handmatige scherpstelling gebruikt, omdat het erg precies moet en ik niet het risico wil nemen dat de camera scherp stelt op opspattend water.
De uitleg hierboven is wat op gevoel en ervaring gedaan, maar wat nou als je het precies wilt weten? Dan kan je hyperfocaal scherpstellen.
Hyperfocaal scherpstellen
Om hyperfocaal scherp te stellen maak ik altijd gebruik van een app op de telefoon, er zijn meerdere apps beschikbaar zoals Hyperfocal pro. Deze app berekend het scherpstelgebied aan de hand van de instellingen die je invoert.
Hoe werkt hyperfocaal scherpstellen in de praktijk?
We pakken weer even de foto van Urk erbij. De foto is gemaakt met een fullframe camera (Canon 5DSR) De lens is een Canon 24-70 F2.8. Deze twee dingen hebben namelijk invloed op de scherptediepte en voer ik daarom dus in, in de app. Ik heb scherp gesteld op de steen die ongeveer 2.5 meter van de camera vandaan is. met een diafragma van F11. Dit heeft als resultaat dat vanaf 1,04 meter vanaf mijn camera tot oneindig scherp is met deze instellingen. Precies genoeg om de voorste stenen in de foto ook haarscherp op de foto te krijgen. In de foto hiernaast zie je dit ook visueel terugkomen.
Focusstacking in landschapsfotografie
Wat nou als je camera heel dicht bij een onderwerp is en je wilt ook nog alles in de achtergrond scherp hebben? Dan kan je gebruik maken van focusstacking. Je camera kan namelijk niet alles scherp krijgen met een hoog diafragmagetal, dat is onmogelijk.
Hoe pas je focusstacking toe in landschapsfotografie?
Begin met het maken van je compositie en zorg dat je werkt met een statief. Je gaat meerdere foto’s maken en wilt niet dat de camera wordt verschoven tussen het maken van de foto’s. Je kan de instellingen gebruiken die je ook voor een normale landschapsfoto ook zou gebruiken. Om de foto van voor tot achter scherp te krijgen ga je handmatig scherpstellen. Waarbij je begint op het punt zo dicht mogelijk bij de camera, hier maak je de eerste foto. Vervolgens verplaats je het punt waarop je hebt scherpgestelt iets naar achter (minimaal), dit herhaal je een paar keer totdat je steeds verder weg van de camera scherpstelt. Hoe verder weg van de camera hoe groter de stapjes kunnen zijn. Wees niet bang om meerder foto’s te maken want deze voeg je later samen tot 1 foto in de beeldbewerking.
Praktische tips voor landschapsfotografie
Lichtomstandigheden
Het juiste licht kan een wereld van verschil maken in je landschapsfoto’s. Fotografeer tijdens het gouden uur voor warm en diffuus licht dat je landschap betoverend maakt. Experimenteer met lichtinval en schaduwen om diepte en textuur toe te voegen.
Compositie en scherpstellen
Denk na over de compositie van je foto bij het scherpstellen. Overweeg het gebruik van regel van derden (wat is de regel van derden) en plaats het scherpstelpunt op een cruciaal punt om de aandacht van de kijker te leiden.
Conclusie
Scherpstellen bij landschapsfotografie vereist niet alleen technische kennis, maar ook artistiek inzicht. Door te begrijpen hoe je camera scherpstelt en welke technieken je kunt toepassen, kun je je fotografie naar nieuwe hoogten tillen. Experimenteer, ontdek en laat je creativiteit de vrije loop om unieke en onvergetelijke landschapsfoto’s vast te leggen.
