Focus stacking

Alles Wat Je Moet Weten Over Focus Stacking: De Ultieme Gids Voor Haarscherpe Landschapsfoto’s.

Scherpe landschapsfoto’s

Landschapsfotografie draait om meer dan alleen het vastleggen van een mooi uitzicht. Het gaat om het overbrengen van een gevoel, een sfeer, de stille kracht van een bergketen, de subtiele lijnen van een zandduin, het ritselende gras op de voorgrond. Maar hoe krijg je die voorgrond én die verre horizon tegelijk haarscherp op beeld? Het antwoord: focus stacking.

Focus stacking is dé techniek voor fotografen die geen compromis willen sluiten op scherpte. In deze gids leer je alles over focus stacking, specifiek gericht op landschapsfotografie — van de basisprincipes tot praktische toepassing in het veld én nabewerking in Photoshop.

Wat is Focus Stacking?

Focus stacking is een fotografische techniek waarbij je meerdere foto’s maakt, elk met een ander scherpstelpunt. Vervolgens worden die opnames samengevoegd tot één foto waarin elk deel – van voorgrond tot achtergrond – haarscherp is.

Voor landschapsfotografen is dit een uitkomst. Zelfs met een klein diafragma, zoals f/16 of f/22, krijg je zelden het hele beeld scherp door de optische beperkingen van je lens (zoals diffractie). Focus stacking omzeilt die beperking, zonder dat je inlevert op kwaliteit.

Waarom Focus Stacking in Landschapsfotografie?

Ultieme dieptescherpte

Dankzij focus stacking kun je én die grillige stenen op de voorgrond, én die indrukwekkende bergen in de verte loepzuiver vastleggen.

Technische perfectie zonder compromissen

Je kunt fotograferen met een optimaal diafragma voor scherpte (bijv. f/8) én een lage ISO, wat zorgt voor kraakheldere beelden zonder ruis of diffractie.

Wat Heb Je Nodig voor een focusstack?

Een spiegelreflex- of systeemcamera met handmatige scherpstelling
Een stevig statief
Een groothoek- of standaardlens (bij voorkeur met goede scherpte bij f/8 – f/11)
Een afstandsbediening of de zelfontspanner
Een goed fotobewerkingsprogramma

Hoe Maak Je Handmatig een Focus Stack? (In Het Veld)

Stap 1: Bepaal je compositie

Zet je camera stevig op het statief. Kies je kader zorgvuldig – denk aan de voorgrond, middengrond en de achtergrond.

Stap 2: Stel handmatig scherp op het dichtstbijzijnde punt

Gebruik Live View en zoom digitaal in voor precieze scherpstelling op een element in de voorgrond.

Stap 3: Maak de eerste foto

Zorg dat je belichting handmatig is ingesteld en constant blijft voor alle opnames.

Stap 4: Verleg het scherpstelpunt iets verder naar achteren

Stel nu scherp op een iets verder gelegen vlak, en maak opnieuw een foto.

Stap 5: Herhaal tot je de achtergrond scherp hebt

Zorg voor voldoende overlap tussen de scherpstelvlakken (minimaal 20–30%). Je hebt meestal tussen de 5 en 10 foto’s nodig voor een landschapsscène. Wat ik zelf ook wel doe, is dat ik de afstand vermenigvuldig. Dus als ik eerst 10cm van de camera heb scherp gesteld en de foto gemaakt heb, dan ga ik naar 20 cm en doe hetzelfde. Vervolgens doe ik dat bij 40cm van de camera en daarna bij 80cm etc. etc.

Foto’s bewerken in Lightroom.

Persoonlijk bewerk ik mijn foto’s eerst in Lightroom. Hierbij bewerk ik 1 foto van de reeks foto’s waarbij het focuspunt net ergens anders ligt. Nadat ik die ene foto zo heb bewerkt zoals ik wil, selecteer ik alle foto’s en vervolgens kan je rechts onderin de knop synchroniseren aanklikken. Als alle foto’s precies hetzelfde zijn bewerkt kan je met rechtermuisklik de foto’s openen als lagen in Photoshop en de stappen hieronder volgen.

Stap-voor-stap: Foto’s Samenvoegen tot een Focus Stack in Photoshop

Importeer je foto’s
Open Photoshop en ga naar Bestand > Scripts > Bestanden laden in stapel. (je kan ook vanuit Lightroom classic foto’s selecteren met rechter muisknop > openen als lagen in Photoshop
Laad de beelden in
Klik op ‘Bladeren’ en selecteer alle foto’s uit je reeks. Vink aan: Probeer afbeeldingen automatisch uit te lijnen. Klik op OK. Deze stap kan je overslaan als je foto’s hebt ingeladen uit Lightroom
Selecteer alle lagen
Zodra je foto’s zijn geladen als lagen, selecteer je alle lagen in het lagenpaneel (Shift + klik).
Ga naar Bewerken > Lagen automatisch uitlijnen
Dit zorgt ervoor dat de pixels precies over elkaar heen vallen. Er zit altijd wel iets verschil in de foto’s ondanks dat je vanaf statief fotografeert.
Ga naar Bewerken > Lagen automatisch overvloeien
Kies de optie Beelden stapelen en zorg dat ‘Naadloze tinten en kleuren’ is aangevinkt. Klik op OK.
Wacht tot Photoshop klaar is
Photoshop maakt nu een masker per laag en combineert alleen de scherpste delen van elke opname.
Maak een samengevoegde laag
Als je tevreden bent, kun je via Shift + Ctrl + Alt + E (of Shift + Cmd + Opt + E op Mac) een nieuwe samengestelde laag maken.
Werk af en exporteer
Voer je gebruikelijke bewerkingen uit (contrast, kleur, verscherping) en exporteer je meesterwerk.

Veelgemaakte Fouten bij Focus Stacking (en hoe je ze vermijdt)

Onvoldoende overlap tussen scherpstelvlakken
Zorg dat elk punt in je beeld op minstens twee foto’s scherp is.
Beweging in het landschap
Let op wind die gras, bloemen of bladeren doet bewegen. Idealiter fotografeer je bij windstil weer of in de vroege ochtend.
Verandering in licht
Gebruik handmatige instellingen en vermijd bewolking die snel verschuift. Constante belichting is cruciaal voor een goede samenvoeging. Hiervoor is het ook handig om te werken met filters in plaats van HDR foto’s.
Vergeet RAW niet
Fotografeer in RAW-formaat om in de nabewerking het meeste uit je bestanden te halen.

Focus Stacking Maakt Haarscherpe Landschappen Mogelijk

De kracht van landschapsfotografie ligt in de details. Het mos op de steen voor je voeten, de nerven van een blad, het spel van licht op een verre bergtop — focus stacking brengt die wereld tot leven.

Laat je niet beperken door de wetten van optica. Laat elke millimeter van je compositie spreken, elke laag zijn verhaal vertellen. Met focus stacking heb je als landschapsfotograaf een krachtig hulpmiddel in handen om je visie tot in perfectie te realiseren.

Dus: de volgende keer dat je op een inspirerende locatie staat, neem de tijd, plan je stack, en breng de wereld in haarscherpe lagen tot leven.